We pikken de twee belangrijkste onderwerpen er uit anders wordt dit verslag nog langer dan het al is.
Almenum – herontwikkeling wooncentrum
Aangenomen. VVD Harlingen stemde vóór.
Gevraagd werd om in te stemmen met het volgende:
- In te stemmen met de reactienota op het voorontwerpbestemmingsplan ‘Harlingen – Almenum wooncentrum' zes weken ter inzage te leggen.
- Het ontwerpbestemmingsplan 'Harlingen – Almenum wooncentrum' zes weken ter inzage te leggen.
- Het ontwerpbeeldkwaliteitsplan 'Harlingen – Almenum wooncentrum' zes weken ter inzage te leggen.
Uit het voorstel: ‘De Bouwvereniging heeft het voornemen om de huidige verouderde gebouwen van het woonzorgcentrum Almenum aan het Van Harinxmakanaal te slopen en hiervoor in de plaats nieuwbouw te realiseren. Ter plaatse worden 162 appartementen gesloopt. Daarvoor in de plaats komen 155 nieuwe appartementen, waarvan 130 woonappartementen in de sociale huursector en 25 woonappartementen in de vrije huursector. Deze 25 stuks worden ontwikkeld door Stichting Wooncentrum Harlinga. De nieuwbouw wordt verdeeld over meerdere bouwvlakken met minimaal twee en maximaal vijf bouwlagen. Vanwege een gewijzigde situering van de bouwvlakken, is de herontwikkeling in strijd met het geldende bestemmingsplan.’
Er ligt nu een mooi plan om een nieuw wooncentrum te bouwen. 90% van de bewoners is blij met het plan. En dat zijn wij ook. Het is straks een enorme verbetering vergeleken met de huidige situatie.
Gedurende het participatieproces zijn er verscheidene aanpassingen gedaan aan het oorspronkelijke plan. Ook hier geldt overigens weer dat 100% draagvlak niet te realiseren is. Dus ook hier zijn kritische tegengeluiden te horen die zeggen dat er ‘niets’ is gedaan met de ingebrachte bezwaren. Daar zijn we het niet mee eens, er is wel degelijk geluisterd naar de verschillende inbrengen. Maar niet elke wens kan gerealiseerd worden. Net als bij het Westerzeedijk project lopen uiteindelijk individuele wensen en belangen niet altijd tot het einde toe gelijk op jet het algemene belang. Op dat snijvlak opereert het openbare bestuur.
Motie zelfbewoningsplicht.
Aangenomen. VVD Harlingen stemde tegen.
De VVD Harlingen stemde tegen. We leggen uit waarom. Voor iedereen een betaalbare woning? Jazeker, maar dan wél met doordachte maatregelen.
Wonen, en de problemen op de woningmarkt zijn een ‘hot’ politiek item. Het onderwerp leent zich voor een ideologische loopgravenoorlog, maar wij roepen alle partijen op een inhoudelijke discussie te voeren, in het belang van onze inwoners. Daarom is deze bijdrage ook wat langer, en dus inhoudelijker van aard dan gebruikelijk is. Het is belangrijk genoeg.
Wat is de aanleiding? Met de huidige oververhitte woningmarkt is het voor particulieren steeds moeilijker geworden een geschikte en betaalbare koopwoning te vinden. Bijkomend probleem hierbij is dat sommige beleggers woningen opkopen om ze vervolgens (duur) te verhuren (het zogenaamde 'buy-to-let' principe). Verschillende gemeenten en de regering proberen dit probleem tegen te gaan door aan kopers een zelfbewoningsplicht op te leggen. Op deze manier wordt tegelijkertijd getracht het opkopen van koopwoningen door beleggingsmaatschappijen te voorkomen en particulieren een (grotere) kans te bieden een geschikte koopwoning te verkrijgen.
Er valt onderscheid te maken tussen enerzijds gemeenten die bij nieuwbouwprojecten invloed kunnen uitoefenen op de zelfbewoning en anderzijds de regering die met landelijke wet- en regelgeving het opkopen probeert tegen te gaan. Gezien deze ontwikkelingen is het goed dat we hier in Harlingen dit debat ook gedegen gaan voeren.
In de afgelopen raadsvergadering werd er door een vijftal partijen een motie ingediend om een zelfbewoningsplicht en anti-speculatiebeding te gaan invoeren. De indieners stellen, in hun eigen woorden, dat:
‘Iedereen ziet dat de woningmarkt ook in Harlingen lastig te bereiken is voor starters en mensen uit de omgeving. In Harlingen willen we bouwen voor onze inwoners en niet voor beleggers die de woningen vervolgens duur verhuren. Om hier wat aan te doen stellen we in deze motie voor kopers te verplichten zelf in de woning die ze kopen te gaan wonen en willen we speculanten tegenhouden door te verbieden woningen op te kopen en dan snel met winst te verkopen. Ook vragen we het college te kijken of we mensen die binding hebben met Harlingen voorrang kunnen geven bij bepaalde woningen.’
Het spreekt vanzelf dat het goed is om te streven naar een voor eenieder toegankelijke woningmarkt. De VVD steunt dat van harte. En toch vonden we deze motie niet goed genoeg.
Wij willen een goed beeld van de problematiek in Harlingen hebben voordat we op voorhand het college verplichten tot allerlei ingrijpende acties. Want deze motie roept deels op om onderzoek te verrichten, maar deels vinden de indieners dit niet nodig. In geval van nieuwbouwwoningen moet het nu al verplicht in de voorwaarden. Want men is op voorhand al van mening dat ‘in Harlingen een zelfbewoningsplicht en anti-speculatiebeding ingevoerd moet worden’. Dus een onderzoek waarvan zij vinden dat de uitkomst eigenlijk al vast zou moeten staan?
En daarbij dringt men o.a. aan om te onderzoeken genoemde maatregelen ook in te voeren voor bestaande woningen. Dus in principe voor alle woningen.
Waarom willen wij niet zomaar deze motie inhoudelijk steunen?
- Als je dit doet, realiseer je dan dat dit een paardenmiddel is. Het een verregaande bemoeienis van de overheid in de (vrije?) markt, waarin mensen zelf mogen bepalen wat ze met hun bezit willen doen. Een overheidsingrijpen dat daarbij in vele voorgaande decennia de problemen op de woningmarkt ook niet heeft opgelost.
- Het onderliggende idee van een woonplicht is dat een woning er is om in te wonen en niet om geld aan te verdienen. Maar sommige beleggers zijn natuurlijk goed en heel belangrijk voor de woningmarkt, zeker als ze zelf huizen bouwen en een redelijke prijs vragen. Van oudsher vervullen particuliere verhuurders een belangrijke rol in de steden, omdat het voor nieuwkomers de enige manier was om een betaalbare woning te vinden. Zeker als een huis kopen niet mogelijk is en er een lange wachtlijst is voor sociale woningbouw. Voor bestaande woningen zou het zelfs de sociale ongelijkheid kunnen vergroten: Het aantal particuliere huurwoningen zal namelijk afnemen. Mensen zonder (veel) spaargeld zijn daarvan de dupe.
- Je maakt het probleem [op de woningmarkt] misschien alleen maar groter. Omdat er niet onmiddellijk ‘iemand’ in het gat springt dat je dichtzet. Tenzíj er voor dat segment ineens heel veel wordt bijgebouwd – het betreft maar tien procent van ons woningaanbod – gaan die prijzen gewoon verder omhoog. Deze wet en regulering leiden niet ineens tot betaalbare prijzen in de vrije huursector.
- De OESO heeft eveneens gewezen op de nadelen. In hun rapportage over de Nederlandse economie staat: “Lage- en middeninkomens, voornamelijk alleenstaanden, die teveel verdienen voor een sociale huurwoning en niet genoeg hypotheek krijgen om te kunnen kopen, houden weinig opties over. [Maatregelen] waarmee gemeenten koop-voor-huur kunnen verbieden werken contra-productief.
- Dan kleven er ook nog praktische bezwaren tegen zelfbewoningsplicht bij bestaande woningen. De regel zal ervoor zorgen dat in de particuliere sector nóg minder mensen een huurcontract voor onbepaalde tijd krijgen. De huurwet zegt namelijk dat tijdelijke contracten slechts tot 2 jaar mogen duren. Elke verlenging leidt tot huurbescherming. In dat geval mag een verhuurder het huurcontract niet verbreken. Een huurder mag letterlijk tot aan zijn/haar dood het huis bewonen.Hoe verkoop je een woning mét huurder aan een nieuwe eigenaar die er alleen zelf mag gaan wonen? Om dit soort rariteiten te vermijden gaan eigenaren vermoedelijk alleen nog maar tijdelijke huurcontracten uitgeven. Zolang de overheid blijft eisen dat die maximaal 2 jaar mogen duren laat het gevolg zich raden. De starters die net zo blij zijn dat ze een eigen dak boven hun hoofd hebben staan alweer op straat voordat ze goed en wel gesetteld zijn.
- Een ander punt is dat het niet eerlijk is om investeerders steeds in een negatief daglicht te plaatsen. Sommigen zorgen juist voor méér woningen. Bijvoorbeeld omdat zij leegstaande panden ombouwen of opknappen tot bewoonbaar huis/appartement. Dit soort ondernemerschap, zonder enige financiële hulp van de overheid, kunnen we alleen maar toejuichen. Dat zij rendement op hun investering willen is niet meer dan terecht.
- Het is de schaarste waardoor beleggers profiteren van de woningnood, met als gevolg te hoge huurprijzen. Logisch vanuit het individuele belang van een belegger, maar onwenselijk voor de samenleving. Waarom niet het puntensysteem uit breiden, zodat het moeilijker wordt om huren te verhogen? Met het puntensysteem worden de prijzen voor huurhuizen bepaald. Als een huis dankzij de grootte, een goed energielabel of een hoge waarde (WOZ) boven een bepaald puntenaantal komt, mag de eigenaar de huurprijs zelf bepalen.
- Je ontkomt er ook niet aan uitzonderingen te bedenken. Ouders die voor hun kinderen een huis kopen of bestaande particuliere verhuurders die nog moeten kunnen wisselen, bijvoorbeel
- Hoe gaan we dit handhaven? We hebben al een handhavingsprobleem op verschillende terreinen.
- Moeten we deze verplichting invoeren voor de hele gemeente? Is er een probleem? Is dat hetzelfde in de dorpen, in de wijken, in de binnenstad? We denken dat de indieners van de motie dat niet weten. Zoals wij het lezen vragen ze niet om maatwerk, maar moet dit generiek in de gemeente worden ingevoerd. Breng dat eerst eens goed in kaart zeggen wij.
Kortom: ja, de VVD Harlingen wil dat we goed nadenken over een woningbeleid waarbij we als lokale overheid een toegankelijke, betaalbare woningmarkt faciliteren. Maar dat doe je met doordacht beleid, niet door even snel voor de verkiezingen een motie er doorheen te jassen.
Goed in kaart brengen waar de problemen zich in Harlingen voordoen, en wat het beste instrumentarium is om daar als gemeente iets aan te verbeteren. We gaan graag het inhoudelijke gesprek aan met de indieners van de motie om tot een effectief woningbeleid in Harlingen te komen.
Afscheid Stephanie Geurtz
Tenslotte nam Stephanie Geurtz, raadslid voor GroenLinks, afscheid van de raad. Zij verhuist naar Steenwijkerland en wordt lijsttrekker van GroenLinks aldaar. We wensen haar veel plezier in haar nieuwe woonplaats en danken Stephanie voor de plezierige en collegiale omgang in de raad van Harlingen.
We wensen iedereen een bloeiend en gezond 2022 toe! Maak er wat moois van…
De fractie van de VVD Harlingen
Naar een bloeiend Harlingen!